Checklist bij complexe casuïstiek

Bij complexe casuïstiek biedt het standaard zorgaanbod geen goede oplossing voor de hulpvraag van een persoon. De complexiteit zit dus niet zozeer in de zorgvraag, maar in de routes om tot een oplossing te komen. Vaak is er wel een passende oplossing mogelijk.

Iedere complexe casus is weer anders. Standaard oplossingen zijn er niet. Complexe casuïstiek oplossen vraagt samenwerking, creativiteit, de wil om tot een oplossing te komen soms ook lef en een lange adem. Via de startpagina van de toolkit kun je je verdiepen in deze vaardigheden.

Direct aan de slag

Onderstaande checklist is gebaseerd op praktijkervaringen en helpt om benodigde informatie en personen in kaart te brengen.

1. Zorgvraag

Welke zorg- en ondersteuningbehoefte heeft de cliënt?
Wat wil de cliënt zelf? En de naasten?
Is er een woonzorgprofiel / geschikt aanmelddossier?

2. Context

Was de zorg/ondersteuning in het verleden wel passend? Zo ja, wat is er veranderd?
Zijn naasten betrokken, zoals ouders, familie? Zijn zij onderdeel van de oplossing of juist niet?
Hebben naasten zelf voldoende ondersteuning? Zie voor advies:
- Naasten van GGZ-cliënten
- Naasten van mensen met een (verstandelijke) beperking
- Naasten van dementerende ouderen
- Vervangende zorg (MantelzorgNL)
Is er sprake van sociale of psychiatrische problematiek, bv op het gebied van wonen, inkomen, schulden, verslaving, misbruik of trauma's?

3. Indicatie

Welke zorgindicatie of beschikking heeft de cliënt?
Zorgaanbieders kunnen de Wlz-raadpleegfunctie van Vecozo gebruiken als onduidelijk is of een cliënt een Wlz-indicatie heeft. Dit mag alleen als de aanbieder een behandelrelatie heeft met de cliënt. Zie voor meer informatie: Wlz-raadpleegfunctie.
Is die indicatie passend of moet een andere indicatie aangevraagd worden?
Hoe wordt de zorg geleverd (in natura, pgb, combinatie)? Is dat passend?
Is er sprake van een combinatie van langdurige zorg / ondersteuning met behandeling?
Het Zorginstituut geeft uitgebreide informatie over de vergoeding van behandeling voor mensen met een Wlz-indicatie.

4. Betrokkenen

Zijn de juiste personen betrokken?
Wie	Wanneer	Rol
Onafhankelijke cliëntondersteuner	Op verzoek van cliënten/naasten	Staat naast de cliënt
Wettelijk vertegenwoordiger	Bij wilsonbekwaamheid cliënt	Beslissingen over de zorg
Gemeente	Jeugdhulp Wmo-ondersteuning, (Soms bij overgang naar Wlz)	Toegang, financiering
Zorgverzekeraar	Wijkverpleging, Zvw-hulpmiddelen	Zorgbemiddeling, financiering
Zorgkantoor	Wlz-zorg Medisch-generalistische zorg (huisarts, SO, AVG) voor cliënten met een Wlz-indicatie	Zorgtoewijzing, financiering
Huidige zorgaanbieder	Als de cliënt al zorg heeft	Zorg leveren, omschrijving zorgbehoefte
Potentiële zorgaanbieder(s)		Invulling zorg
Zorg- en veiligheidshuis	Ex-gedetineerden Dreigende dakloosheid Verward gedrag	Procesregie
Crisisregisseur	Wlz-indicatie + crisissituatie in gehandicaptenzorg	Toegang tot crisisplek
CCE (Centrum voor Expertise en Consultatie)	Ernstig probleemgedrag (ouderen, GGZ, gehandicapten)	Zorginhoudelijk advies
Behandelaar	Indien aanwezig	Duiding zorgvraag

Verwachtingen uitspreken

Als je de juiste personen aan tafel hebt, is het advies om met elkaar te bespreken wie welke rol en verantwoordelijkheid heeft. En welke verwachtingen iedereen van elkaar heeft. Onduidelijkheid daarvoor kan de samenwerking belemmeren.

Waar vind je...

Wlz-cliëntondersteuners
Wmo-cliëntondersteuners (Jeugdwet, Wmo, Zvw)
Zorg- en veiligheidshuizen
Consulenten van het CCE
Crisisregisseurs gehandicaptenzorg: zoek op crisisregisseur + naam zorgkantoor
Artsen verstandelijk gehandicapten

4. Zorgplicht

Bij wie ligt de zorgplicht?
Zorgwet	Verantwoordelijk
Jeugdwet	Gemeente (zie Rijksoverheid.nl)
Wmo	Gemeente (zie Rijksoverheid.nl )
Zvw	Zorgverzekeraar (zie NZa)
Wlz	Zorgkantoor
Overgang Jeugdwet naar Wmo	Gemeente
Overgang Jeugdwet of Wmo naar Wlz	Tot 5 dagen na ingangsdatum Wlz-indicatie: gemeente Vanaf 5e dag: zorgkantoor Als zorg inregelen meer tijd kost, is het zorgkantoor verantwoordelijk voor overbrugging.
Forensische zorg	Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

5. Ruimte in de regels vinden

Knellende regels kunnen leiden tot complexe casuïstiek. Maar vaak kan er meer dan op het eerste gezicht lijkt. Je kunt dit op verschillende manieren aanpakken. Zie voor inspiratie:

Ruimte in de regels vinden, met onder meer een format om het gesprek over ruimte in de regels te structureren.
Stappenplan van Arre Zuurmond: een aanpak vanuit het perspectief van kwaliteit van leven. Met onder meer aandacht voor het niveau waarop een interventie nodig is: op inhoud, op proces, op relatie of op emotie?

6. Crazy 8

Kom je niet verder? Een manier om dit te doorbreken is de 'Crazy 8'.

Bedenk 8 oplossingen voor je casus - stop niet voordat je 8 ideeën hebt opgeschreven. Door jezelf te stimuleren verder te denken dan de standaard ideeën, kan er iets opkomen wat in eerste instantie misschien niet voor de hand ligt, maar toch tot een oplossing kan leiden.

Meer informatie over deze werkvorm via Actieonderzoek Academy