Spoedzorg en spoedopvang

Er is sprake van spoedzorg of spoedopvang als u zelfstandig woont, plotseling (medische) zorg of opvang nodig heeft en de situatie binnen een of twee dagen onhoudbaar zal zijn. Er is dan dus een crisissituatie.

Ook is er sprake van spoedzorg of spoedopvang als u na een ziekenhuisopname uit het ziekenhuis mag, maar nog niet naar huis kunt. Het gaat niet om medische spoedhulp van de spoedeisende hulp in het ziekenhuis of de huisartsenpost.

Waar is spoedzorg mogelijk?

Spoedzorg wordt vaak geboden in een zorginstelling. Maar spoedzorg thuis is ook mogelijk. Bijvoorbeeld als uw mantelzorger plotseling niet beschikbaar is.

Wat is het verschil met vervangende zorg?

Spoedzorg is niet gepland. De zorg en/of opvang is snel en onverwacht nodig. Dat is een verschil met vervangende zorg (wat ook wel respijtzorg wordt genoemd).

Vanuit welke wet wordt spoedzorg betaald?

Spoedzorg kan betaald worden vanuit:

de Zorgverzekeringswet (Zvw);
de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo);
de Jeugdwet
de Wet langdurige zorg (Wlz)

Welke wet voor u geldt, is afhankelijk van uw situatie.

1. Spoedopname vanwege gezondheidsproblemen

Heeft u snel verpleegkundige zorg nodig die u niet thuis kunt krijgen, bijvoorbeeld na een ziekenhuisopname of als u meer zorg nodig heeft dan de thuiszorg kan bieden? Dan is een tijdelijke opname in een zorginstelling mogelijk. Uw huisarts of de medisch specialist in het ziekenhuis bepaalt of u tijdelijk opgenomen moet worden. Dit kan vanuit de Wlz of vanuit de Zvw betaald worden.

A. Heeft u een indicatie voor Wlz-zorg?

De tijdelijke opname valt onder de Wet langdurige zorg. Het zorgkantoor (of uw zorginstelling) regelt dat u tijdelijk opgenomen kunt worden.

B. Heeft u géén Wlz-indicatie?

De opname wordt betaald vanuit de zorgverzekering (basispakket). Dit heet eerstelijns verblijf (ELV). Het doel is dat u weer naar huis gaat (tenzij het gaat om palliatief terminale zorg).

Meer informatie over eerstelijns verblijf.

C. Heeft u géén Wlz-indicatie, maar voldoet u wel aan de voorwaarden van de Wlz?

De zorgaanbieder die spoedzorg biedt, kan een Wlz-indicatie voor u aanvragen bij het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ). Als met spoed een opname nodig is, beoordeelt het CIZ de aanvraag binnen twee weken. Het CIZ kan de indicatie met terugwerkende kracht toekennen vanaf het moment van opname.

Krijgt u een indicatie voor Wlz-zorg? Dan kunt u in een instelling blijven wonen. Als opname niet noodzakelijk is en u liever thuis blijft wonen, zal het zorgkantoor beoordelen of het verantwoord is om de Wlz-zorg thuis thuis te leveren.
Krijgt u géén indicatie voor Wlz-zorg? Dan betaalt de zorgverzekeraar de opname als er een medische noodzaak voor is, en in andere situaties de gemeente.

2. Onderdak en begeleiding in een crisissituatie

In een 'maatschappelijke' crisissituatie zorgt de gemeente voor tijdelijk onderdak en/of begeleiding. Voorbeelden zijn:

Iemand met autisme of met een verstandelijke beperking raakt volledig van slag door een ingrijpende gebeurtenis in zijn leven, en kan tijdelijk niet thuis blijven wonen.
Mensen die hun huis ontvluchten vanwege huiselijk geweld.
Ouderen die na een ziekenhuisopname om praktische redenen nog niet naar huis kunnen, bijvoorbeeld als de woning eerst aangepast moet worden. De opvang is dan niet om gezondheidsredenen nodig.
Als uw mantelzorger plotseling niet meer beschikbaar is (zie 4).

In een crisissituatie moet de gemeente direct een tijdelijke voorziening regelen, zonder te wachten op de uitkomst van het onderzoek. Dit is geregeld in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

3. Spoedopname bij een psychiatrische crisis

Moet u met spoed opgenomen worden in een GGZ-instelling? Dan valt de opname onder de Zorgverzekeringswet (zorgverzekeraar). Voor jongeren tot 18 jaar valt dit onder de Jeugdwet (gemeente).

Als er sprake is van gevaar (bijvoorbeeld bij suïcidaliteit of bedreiging van iemand anders) kan een gedwongen opname aan de orde zijn. De burgemeester besluit dan tot een crisismaatregel op grond van de Wet verplichte GGZ (Wvggz) of een inbewaringstelling op grond van de Wet zorg en dwang (Wzd), afhankelijk van de situatie van de persoon.

4. Spoedzorg als de mantelzorger plotseling niet beschikbaar is

Als uw mantelzorger plotseling wegvalt, kan spoedzorg nodig zijn. Hoe dat wordt geregeld is afhankelijk van uw situatie.

A. Heeft u een indicatie voor Wlz-zorg?

U kunt tijdelijk opgenomen worden in een zorginstelling of u kunt wellicht extra zorg thuis krijgen. Overleg hierover met uw zorginstelling en/of zorgkantoor. De opname of extra zorg wordt betaald vanuit de Wlz.

B. Heeft u géén indicatie voor Wlz-zorg?

Kunt u zonder mantelzorg niet thuis blijven? Dan is uw gemeente verantwoordelijk voor spoedzorg (ook wel acute respijtzorg genoemd).
Biedt uw mantelzorger u verzorging en/of verpleging, aanvullend op wijkverpleging? Neem dan contact op met de wijkverpleegkundige voor extra uren wijkverpleging. Dit valt onder de zorgverzekering.
Het is mogelijk dat u geen Wlz-indicatie heeft, maar wel aan de voorwaarden voor de Wlz voldoet. Als u met spoed naar een zorginstelling moet verhuizen omdat uw mantelzorg wegvalt, beoordeelt het CIZ uw Wlz-zorg aanvraag binnen twee weken. U kunt eventueel weer naar huis als uw mantelzorger weer beschikbaar is. Uw zorg blijft dan wel onder de Wlz vallen. U betaalt daarvoor een eigen bijdrage.

Kunt u zelf kiezen vanuit welke wet u spoedzorg krijgt?

Nee, dat kan niet. Uw situatie bepaalt vanuit welke wet spoedzorg betaald wordt.

Wat kunt u doen als het niet duidelijk is?

Cliënten en professionals kunnen terecht bij het Juiste Loket voor informatie en advies.