Digitale oplossingen in tijden van corona
Stel je bent twintig, maar hebt de emotionele belevingswereld van een kind van drie. Je woont zelfstandig, maar wel met veel hulp. Hoe moet dat nu in quarantaine, zonder menselijk contact? Zorg in tijden van corona is een lastige zaak. Medewerkers kunnen niet te veel risico lopen, maar cliënten hebben juist extra aandacht nodig in deze periode. En niet alleen cliënten, iedereen heeft nu eigenlijk extra aandacht nodig. Het vergt een hoop creativiteit en flexibiliteit. Muziekcentrum Eiwerk, Wagterveld zorg en Mijnbuurtje.nl hebben hun organisaties opnieuw uitgevonden en hoewel ze allemaal het sociale aspect van hun werk missen, zijn er ook verrassende nieuwe situaties ontstaan.
“Iedere avond spelen we om half zeven online bingo. Dat deden we nooit, we zijn ermee gestart om wat meer contact te hebben tijdens de coronacrisis.” Directeur Berry Wagterveld van Wagterveld Zorg begeleidt samen met zijn collega’s, jong volwassenen met een licht verstandelijke beperking en psychische problemen. Al deze jongeren wonen zelfstandig, maar komen normaal gesproken dagelijks naar de twee woonkamers van Wagterveld zorg. “We vinden sociaal contact heel belangrijk. Samen koken, samen spelletjes doen, even voetballen, dat helpt onze cliënten de dag door. Dat is nu natuurlijk niet mogelijk en we moeten inventief zijn om andere manieren te vinden van begeleiding.”
Bingo spelen op je telefoon
Cliënten keken eerst even raar op van het online bingo spel. Niet iedereen wist dat het mogelijk was om bingo te spelen op een telefoon. Inmiddels doet iedereen fanatiek mee en zijn er zelfs prijzen te winnen. “Overdag bezoeken we alle mensen, brengen we maaltijden en kijken we of het thuis nog allemaal goed gaat. Als het moet wandelen we een stukje, met anderhalve meter afstand natuurlijk. Cliënten hebben die nabijheid echt nodig, omdat ze het soms lastig vinden om hun emoties onder controle te houden, zeker in quarantaine.”
Er zijn ook mooie veranderingen in cliënten te zien. “We brengen nu iedere dag maaltijden en mensen zijn dat echt gaan waarderen. Het is iets bijzonders dat ze uit zichzelf hun dankbaarheid tonen, dat komt niet zo vaak voor”, vertelt Berry. Ook het beeldbellen, iets wat nooit echt van de grond is gekomen, blijken cliënten nu prima te kunnen. “Het is mooi om die veranderingen te zien. Het is soms als zorgverlener lastig om mensen los te laten, maar nu we geen keuze hebben, blijken veel dingen ineens mogelijk. Ons team is enorm wendbaar. Het is mooi om dat ondanks deze nare situatie te zien.”
Persoonlijk contact blijft belangrijk
Ook Winnie Boegborn, directeur van Muziekcentrum Eiwerk is verrast door de flexibiliteit van medewerkers en deelnemers. Eiwerk geeft muziekworkshops aan mensen met een psychische stoornis of maatschappelijke kwetsbaarheid. Het werd al vroeg in de coronacrisis duidelijk dat ze hun werkzaamheden moesten aanpassen. “Het is in kleine studio’s niet te doen om afstand te bewaren, dus we zagen al aankomen dat we moesten sluiten.” Het eerste dat Winnie en haar medewerkers hebben gedaan is het bellen van de 110 deelnemers bij Eiwerk. “Persoonlijk contact is heel belangrijk. Mensen leren hier niet alleen muziek maken, maar zijn ook onder elkaar. Het is voor veel deelnemers het enige sociale contact in de week”, vertelt Winnie. Het team heeft iedere deelnemer gevraagd hoe ze verder wilden met de lessen, of ze het zagen zitten om via internet lessen te volgen en of alle techniek daarvoor aanwezig was. “Niet iedereen heeft de juiste digitale middelen, dus we hebben een aantal tweedehands laptops en webcams kunnen regelen, zodat zoveel mogelijk mensen toch mee kunnen doen.”
Eiwerk heeft voor iedere workshop geprobeerd een online variant te bedenken. “De zangles hadden we in de eerste week geregeld. Daar ben ik trots op. Bovendien geeft het ook weer grappige situaties. Tijdens de opwarming zingen we vaak halelujah en dan uitgerekt, dus hahaleluhuhujaa. Dat werd nu cohohorohohonaa.”
Zoom-lunch met eiersalade
Niet iedereen voelt zich comfortabel met het online muziek maken. Tegelijk spelen is technisch onmogelijk door tijdsvertraging. Vooral de bands hebben daar last van. Maar over het algemeen zijn deelnemers positief. “Het is voor veel mensen het hoogtepunt van de week en we krijgen ook te horen dat het fijn is dat er iets ‘gewoon’ doorgaat.” Eiwerk beperkt zich in deze tijden niet alleen tot muzieklessen. Sinds kort hebben ze iedere week een gezamenlijke lunch via Zoom, met als dresscode ‘eiersalade’. “Het is vrijblijvend. Docenten en deelnemers die willen kunnen aanhaken en dan eten we samen allemaal iets met ei. Er is altijd wel iemand die spontaan begint te zingen of gitaar begint te spelen. Dat zijn mooie momenten.”
Er zijn van de oorspronkelijke 110 deelnemers nu 82 mensen die actief online lessen volgen, zoals bijvoorbeeld de 57-jarige Louis. Eiwerk is voor hem een belangrijk deel van zijn leven. “Het is een plek waar ik mijn klachten vergeet, waar ik groei als mens. Ik vind het heel bijzonder dat de medewerkers van Eiwerk zo betrokken zijn in deze tijd.”, vertelt Louis. Het Team houdt ook goed contact met de mensen die momenteel geen online lessen volgen. Ze blijven bellen om te vragen wat mensen nodig hebben. Het menselijke contact mist Winnie zelf het meest. “Muziek maken geeft zoveel energie en dat is minder goed te voelen zo online. Daar hebben sommige deelnemers ook last van. Soms willen ze gewoon een wandelingetje maken. Dan regelen we dat.”
Betrokkenheid is het sleutelwoord
Betrokkenheid blijkt voor alle drie de instellingen het sleutelwoord. Voor Hanneke van Stokkom, adviseur bij Mijnbuurtje.nl is dat eigenlijk altijd al het geval. Mijnbuurtje.nl is een platform dat inwoners uit de buurt met elkaar verbindt. “Het is eigenlijk een beetje een uit de hand gelopen hobby”, vertelt Hanneke. Mijnbuurtje.nl is ooit als vrijwilligersinitiatief begonnen in Nijmegen. Het verbinden van mensen door middel van een buurtplatform werkte zo goed dat ze besloten om ook inwoners van andere buurten hiermee te helpen. Zo ontstond het bedrijf.
Sinds de corona-uitbraak draaien Hanneke en haar collega’s overuren. “Dit is het moment waarbij alle gemeenten eigenlijk een platform met buurtverbinders zouden moeten hebben om inwoners te verbinden, om initiatieven te verzamelen en overzicht te bieden. Dat ontbreekt nu vaak.” Het duurt normaal meestal een half jaar om een goed buurtplatform op te zetten. In deze coronatijden is dat proces versneld. “In Gorinchem bijvoorbeeld hebben we binnen een week een goedlopend platform opgezet”, vertelt Hanneke.
Digitaal blijkt er ineens heel veel mogelijk
Mijnbuurtje.nl werkt zowel online, als offline, maar in deze tijden voornamelijk online. “Zowel met buurtverbinders, als met gemeenten overleggen we via videomeetings. We helpen hen de inwoners zo goed mogelijk te faciliteren.” Toch mist ook Hanneke het fysieke contact, maar ze vindt het mooi om te zien hoeveel er digitaal mogelijk is. “Trainingen blijken heel goed online gegeven te kunnen worden, maar ook mensen waarvan ik het helemaal niet verwacht had, zoals sommige ouderen, zijn ineens heel digitaal actief.”
Het mooist vindt ze de initiatieven die via alle platformen gedeeld worden. “Kinderen maken stoepkrijttekeningen voor bewoners van verzorgingstehuizen, die op hun beurt weer een slinger maken met de woorden: ‘We missen jullie ook’. Het is prachtig om zelfs in deze tijden verbinding te kunnen creëren. Ik hoop dat we dat als samenleving straks ook vast kunnen houden.”