Zorgkantoor VGZ streeft samen met zorgaanbieder Leviaan naar soepele overgang Wlz
Zorgkantoren spelen een belangrijke rol bij de zorgbemiddeling voor de overgang naar de Wlz voor mensen die langdurige psychische ondersteuning nodig hebben. Op basis van de wensen van de cliënt legt het zorgkantoor contact met zorgaanbieders om samen de zorg in te regelen. Om Wlz-zorg te kunnen leveren moeten zorgaanbieders een contract met het zorgkantoor afsluiten, tenzij cliënten hebben gekozen voor een persoonsgebonden budget (pgb). Dan is er geen contract met het zorgkantoor nodig. Wat zijn de ervaringen van zorgaanbieder Leviaan en zorgkantoor VGZ met de overgang van ggz-cliënten naar de Wlz en hun onderlinge samenwerking? In gesprek met zorginkoper Vera Haagsman (VGZ) en directeur Maaike Zweep (Leviaan). “Een goed contact is belangrijk. We hopen dat zorgaanbieders ons niet alleen zien als financier van de zorg maar ook als sparringpartner voor toekomstbestendige zorg.”
Leviaan biedt beschermd en begeleid wonen op diverse locaties in West-Friesland, Waterland en Zaanstreek. Voor ongeveer 40% van de totaal ca. 350 cliënten is een aanvraag voor een Wlz-indicatie ingediend (tot nu toe is de indicatie bij de helft toegekend; van de andere aanvragen wordt nog een uitslag verwacht). Het was een hele klus voor Leviaan om te beoordelen of cliënten in aanmerking konden komen, dit met cliënten te bespreken én om vervolgens de indicaties bij het CIZ in te dienen. “We zijn blij dat het klaar is! Het heeft veel gevraagd van het tijdelijk opgerichte Wlz-indicatieteam en de persoonlijk begeleiders. Want zij moesten een gesprek met de cliënt aangaan en de indicatie invullen. Het kostte daarnaast veel tijd om te leren hoe een aanvraag voor een Wlz-indicatie werkt.”
Je moet het niet groter maken dan het is
In eerste instantie was er bij Leviaan veel discussie en zorg over de overgang naar de Wlz: “Er heerste de veronderstelling – ook landelijk- dat het slecht zou zijn voor het herstel van cliënten, want de Wlz is er voor de langdurige zorg. De zorgen gingen over de vraag of er dan nog wel ontwikkeling of herstel mogelijk zou zijn voor cliënten. Vanuit mijn vorige werk in de gehandicapten- en ouderenzorg had ik al veel ervaring met de Wlz. Ik kon zorgen relativeren door te zeggen: ‘Alleen de financiering gaat over naar de Wlz, niet de cliënt. Die houdt recht op dezelfde zorg; soms moet je het niet groter maken dan het is.’“ Uiteindelijk is men nu wel positief over de overgang naar de Wlz: “Het is nu immers elke keer ook veel werk om afspraken met gemeenten te maken en het risico te lopen dat je geen contract meer krijgt. Door de Wlz komt er meer stabiliteit in de zorg voor deze kwetsbare groep.”
Zorgkantoor VGZ begon al vroeg met voorbereidingen
Voor zorgkantoren betekent de wetswijziging dat de langdurige ggz, die in 2015 vanuit de AWBZ naar de Wmo is gegaan, nu terug komt naar de Wlz. Zorgkantoor VGZ begon in 2019 al met de voorbereidingen voor de overgang voor ggz-cliënten naar de Wlz vanaf 2021. Vera Haagsman, zorginkoper ggz: “We hebben eerst gekeken met welke nieuwe zorgaanbieders we in onze regio’s mogelijk te maken konden krijgen. Daar hebben we kennismakingsgesprekken mee gevoerd en hen uitleg gegeven over de wetswijziging en wat er kwam kijken bij een eventuele overgang naar de Wlz. Zo kregen wij ook direct een beeld van de zorgaanbieder en de doelgroepen die zij van zorg of ondersteuning voorzien.” Samen met het CIZ organiseerde VGZ eind 2019 al informatiebijeenkomsten op vier locaties. In juni van dit jaar volgde nog een webinar waarin het inkoopbeleid 2021-2023 werd toegelicht (door corona was een fysieke bijeenkomst helaas niet mogelijk). Voor 1 augustus 2020 konden nieuwe zorgaanbieders die in aanmerking wilden komen voor een zorg in natura contract met zorgkantoor VGZ zich inschrijven. Zorgaanbieders moeten hierbij aan formele wettelijke eisen voldoen, zoals het hebben van een toezichthoudend orgaan, er moet een VOG zijn voor rechtspersonen en de statuten moeten voldoen aan de governance code zorg.
Prioriteit ligt bij zorgen voor goede overgang naar Wlz voor deze groep kwetsbare burgers
Inmiddels is de fase van het inkoopproces aangebroken, waarbij het zorgkantoor contracten afsluit met zorgaanbieders over de te leveren zorg. “We willen de zorgaanbieders eerst graag goed leren kennen. Normaal gesproken gaan de inkopers op locatiebezoek, echter door corona was dit niet mogelijk en zijn bijna alle gesprekken digitaal gevoerd. In plaats van zelf te observeren hoe de locaties eruit zien, hoe cliënten wonen en hoe de zorg eruit ziet, is dit door middel van digitaal overleg op afstand zo veel mogelijk uitgevraagd. We bespreken hun ondernemingsplan en willen natuurlijk graag weten hoe ver ze zijn met de aanvragen voor Wlz-indicaties en beantwoorden hun vragen over de overgang naar de Wlz. Als er daarna nog behoefte aan is, voeren we opnieuw een gesprek. Dat waarderen zorgaanbieders. Onze prioriteit is dat we er samen voor zorgen dat de overgang naar de Wlz zo geruisloos mogelijk gaat voor deze groep kwetsbare burgers.” De 31 zorgkantoren in Nederland hanteren hierbij een gezamenlijk inkoopkader ggz. Sommige zaken vullen de zorgkantoren zelf naar eigen inzicht in, zoals bijvoorbeeld de frequentie van de gesprekken met zorgaanbieders.
Gesprek met zorgkantoor gaat over kwaliteit van zorg
Voor Leviaan was het geen nieuwe kennismaking met de zorgkantoren: toen de AWBZ nog in werking was, hadden ze ook al met het zorgkantoor contact. Maaike Zweep: “Met het zorgkantoor maakten we toen spreadsheet-afspraken. Het gesprek ging meer over aantal benodigde bedden en de daaraan gekoppelde tarieven. Maar nu met de overgang naar de Wlz is dat contact heel anders. Het gaat nu gelukkig veel meer over onze visie en onze plannen, over de continuïteit van zorg, over innovaties, etcetera. Het is echt geweldig dat het gesprek met het zorgkantoor hier nu over gaat. We konden goed uitleggen hoe we werken en wat we belangrijk vinden. Zoals het werken met ervaringsdeskundigen. We wisten elkaar goed te vinden.” Zorgkantoor VGZ beaamt dat: “Een goed contact is belangrijk. We hopen dat zorgaanbieders ons zien als partij met wie ze afspraken kunnen maken over doelmatige zorg van goede kwaliteit. Dat ze ons niet alleen zien als financier van de zorg maar ook als sparringpartner voor toekomstbestendige zorg. Wat me aansprak bij Leviaan zijn hun ideeën over de de-stigmatisering van langdurige geestelijke gezondheidszorg. Wij zien dat ook zo: je moet per cliënt kijken welke mogelijkheden er zijn voor herstel of ontwikkeling.”
Een goed contact is belangrijk. Wij (zorgkantoor VGZ) hopen dat zorgaanbieders ons zien als partij met wie ze afspraken kunnen maken over doelmatige zorg van goede kwaliteit.
Contact met zorgkantoor is anders dan met gemeente
Het contact met het zorgkantoor is anders dan met de gemeente, ervaart Maaike Zweep. “Bij het zorgkantoor werken meer mensen met een zorgachtergrond. Ze zijn bekend met de inhoud van de zorg. Aan ons nu de taak om de kwaliteit van onze zorg inzichtelijk te maken voor de zorgkantoren. We hebben een kwaliteitskompas ontwikkeld, waarin leren en verbeteren centraal staat. Het is fijn dat we daar het gesprek over kunnen voeren.” Vera Haagsman heeft zelf ook een zorgachtergrond: ze studeerde ergotherapie en bewegings-en gezondheidswetenschappen. Voordat ze op 1 januari 2020 begon als zorginkoper ggz werkte ze al bij VGZ voor het onderwerp pgb in de Zvw. Ze benadrukt net als Maaike Zweep het belang om het gesprek over de kwaliteit van zorg te voeren: “We willen als zorgkantoor dat er kwalitatief goede zorg geleverd wordt, dus dan is zicht hebben op de kwaliteit van zorg bij een zorgaanbieder heel belangrijk.”
Zorgkantoor overziet de hele regio
Het zorgkantoor heeft ook een toegevoegde waarde als het gaat om informatie over de zorg in de regio: “We hadden het idee dat er tekorten waren in de gevraagde zorg voor mensen met het syndroom van Korsakov in West Friesland. Het zorgkantoor kon ons helpen om dat inzichtelijk te maken over de domeinen heen. Het duidelijk maken waar anderen in de regio inhoudelijk mee bezig zijn helpt om er in de keten op aan te sluiten. Dat raad ik ook andere zorgaanbieders aan: Gebruik het zorgkantoor om te kijken hoe je de zorg verder kunt optimaliseren en op elkaar kunt afstemmen in de regio. Het zorgkantoor overziet de hele regio. Het zou mooi zijn als we daar allemaal gebruik van maken, dat is pure winst.” Vera Haagsman vult aan dat zorgkantoor VGZ wel inhoudelijke informatie deelt, maar zeker geen financiële afspraken tussen zorgkantoren en zorgaanbieders met derden.
Voor cliënten van Leviaan verandert er 1 januari niets
Op 1 januari 2021 verandert er niets voor de cliënten bij Leviaan die nu onder de Wlz vallen: “Bij ons blijven cliënten wonen waar ze wonen, ze hoeven niet te verhuizen. Ik zie dat bij andere organisaties wel gebeuren, maar dat past niet bij onze visie. Namelijk: daar waar je woont werk je aan je herstel en daarmee kun je je binnen je wijk, buurt of dorp verder ontwikkelen. Verhuizen zou afbreuk doen aan deze herstelgerichte ontwikkeling.”