Over ME/CVS

ME/CVS is een ernstige, chronische ziekte, die het functioneren en de kwaliteit van leven van mensen die eraan lijden substantieel beperkt. Het is nog onduidelijk wat de oorzaak is. En hoe de ziekte behandeld moet worden. Ook is er discussie over de naam van de ziekte.  

Regelhulp volgt de inzichten uit het rapport ME/CVS van de Gezondheidsraad. De Gezondheidsraad adviseert de overheid op het gebied van zorg.  

Over de ziekte 

De Gezondheidsraad stelt dat ME/CVS een ernstige, chronische ziekte is. Er zijn verschillende lichaamssystemen betrokken, zoals het immuunsysteem en het centrale zenuwstelsel. Daarom spreekt men van een multisysteemziekte. ME/CVS-patiënten kunnen veel minder actief zijn dan voor de ziekte, op welk vlak dan ook. Ze lijden onder andere aan ernstige vermoeidheid. Dit is niet de gewone vermoeidheid na inspanning en wordt niet aanzienlijk verminderd door rust. Een kleine lichamelijke of geestelijke inspanning kan al leiden tot verergering van de klachten. Dit wordt post exertionele malaise (PEM) genoemd. Andere symptomen zijn:  

  • Neurocognitieve problemen (concentratie, herinneren, begrijpen)  
  • Orthostatische intolerantie (zoals, duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn, zwakte) 
  • Pijn 
  • Koorts 
  • Verstoorde slaap 
  • Verhoogde gevoeligheid voor licht, geluid, geuren, bepaalde stoffen, aanraking

De ernst van de verschillende symptomen verschilt van patiënt tot patiënt en kan per patiënt ook in de loop van de tijd variëren. Een deel van de patiënten raakt aan huis of bed gebonden. In de ernstigste gevallen zijn patiënten met ME/CVS volledig bedlegerig. Zij kunnen alleen nog liggen in het donker en de stilte, om prikkels zo veel mogelijk te vermijden.  

Het is geen psychische ziekte. Net als bij andere chronische lichamelijke ziektes kan de ziekte wel gevolgen hebben voor het psychische welbevinden. Psychologische ondersteuning kan zinvol zijn bij het omgaan met de ziekte en beperkingen. Psychologische behandeling geneest de ziekte echter niet. 

Ondanks het rapport van de Gezondheidsraad ziet een deel van de zorgverleners ME/CVS nog als een psychische ziekte. Een gevolg kan zijn dat patiënten zich niet serieus genomen voelen. 

Over diagnostiek  

Bij klachten die doen denken aan ME/CVS is het belangrijk om zorgvuldig te onderzoeken of die diagnose van toepassing is en om andere oorzaken uit te sluiten. Daarvoor is medisch onderzoek nodig.  

Voor de diagnose ME/CVS is (nog) geen bloedtest of andere biomedische test beschikbaar. De diagnose wordt daarom gesteld op basis van de klachten.  

De Gezondheidsraad stelt dat de diagnostische criteria van het Institute of Medicine (IOM, inmiddels: National Academy of Medicine) voor de praktijk voorlopig een goed handvat bieden.  

Over behandeling van ME/CVS 

Cognitieve gedragstherapie (CGT) en lichamelijke training (zoals graded exercise therapy, GET) werden lange tijd gezien als passende behandeling voor patiënten met ME/CVS. De Gezondheidsraad stelt echter dat dit geen adequate behandelingen voor ME/CVS zijn waartoe patiënten verplicht kunnen worden. 

Volgens een recente gezaghebbende Engelse richtlijn kan ME/CVS juist verergeren door GET en door iedere fysieke training die uitgaat van de-conditionering of bewegingsangst. Deze richtlijn stelt ook dat CGT niet geschikt is voor herstel van ME/CVS. De onderliggende aanname dat ME/CVS ontstaat door ziekteovertuigingen en ziektegedrag bij de patiënt klopt niet, volgens deze richtlijn. 

Nieuwe richtlijn in Nederland 

In Nederland wordt gewerkt aan een richtlijn ME/CVS die is gebaseerd op de nieuwste inzichten. 

Samen beslissen 

Patiënten hebben op grond van de WGBO recht om samen met hun arts/zorgverlener te beslissen welke behandeling ingezet wordt. Zie voor meer informatie: Zorg & ondersteuning bij ME/CVS

Informatie voor behandelaars

Patiëntenorganisaties hebben een brochure opgesteld voor behandelaars met informatie over ME/CVS en hoe zij patiënten met deze ziekte kunnen helpen: brochure voor behandelaars.

Over ME/CVS bij kinderen en jongeren  

ME/CVS bij kinderen/jongeren leidt meestal tot dezelfde symptomen als bij volwassenen. De symptomen beginnen soms mild en verergeren dan geleidelijk. De ziekte kan ook acuut beginnen en direct ernstig zijn.  

De ernst van de symptomen kan per week, per dag en zelfs per uur sterk wisselen. Daardoor lijkt er op sommige momenten niets aan de hand te zijn, terwijl kinderen/jongeren even later totaal uitgeput zijn.

Verder onderzoek

Er is nog meer onderzoek nodig om beter te begrijpen wat ME/CVS is. ZonMW is in 2021 een biomedisch onderzoeksprogramma naar ME/CVS gestart.