Palliatieve zorg
Palliatieve zorg is zorg bij een ongeneeslijke ziekte. De zorg is niet gericht op genezing, maar op kwaliteit van leven.
Wat is palliatieve zorg?
Palliatieve zorg wordt gegeven als u niet meer kunt genezen. Deze zorg is gericht op kwaliteit van leven. De zorg kan weken, maanden of jaren duren.
Palliatieve zorg kan tegelijk met een behandeling voor uw ziekte worden gegeven. Bijvoorbeeld een behandeling van bijkomende klachten. De behandeling is dan niet gericht op volledige genezing.
Soms is er sprake van onverwachts herstel. Dan wordt met de behandelend arts bekeken welke zorg verder nodig is.
Terminale zorg
We spreken van terminale zorg als het overlijden naar verwachting snel zal plaatsvinden. Ook terminale zorg is gericht op een zo goed mogelijke kwaliteit van leven. Daarnaast is stervensbegeleiding een onderdeel van terminale zorg.
Wilt u zich voorbereiden op uw overlijden, uw nalatenschap regelen of uw nabestaanden verzorgd achterlaten? Gebruik hierbij de checklist Voorbereiding op uw overlijden.
Wat houdt palliatieve zorg in?
Meestal gaat het om een combinatie van:
- Verzorging en verpleging. Of behandeling van pijn, jeuk, benauwdheid en andere klachten
- Controle van de gezondheid
- Hulp bij het oplossen van psychische en sociale problemen
- Aandacht voor zingeving en spiritualiteit
Ondersteuning van naasten
Hulp en ondersteuning voor naasten en mantelzorgers is ook onderdeel van palliatieve zorg. Zie voor meer informatie: mantelzorg in de palliatieve fase.
Praktische hulp thuis
Tijdens de palliatieve fase kan ondersteuning in huis nodig zijn, zoals hulp bij het schoonmaken en aanpassingen in de woning. Deze hulp valt niet onder palliatieve zorg, maar onder maatschappelijke ondersteuning. U kunt dit aanvragen bij uw gemeente.
Zie voor meer informatie: Hulp en zorg thuis.
Waar is palliatieve zorg mogelijk?
Palliatieve zorg kan op verschillende plekken gegeven worden. Bij voorkeur op de plek waar u zelf wilt zijn. Bijvoorbeeld thuis, in een hospice of in een verpleeghuis.
Vergoeding van (terminale) palliatieve zorg
Palliatieve zorg kan worden vergoed vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) of vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw). Welke wet voor u geldt, is afhankelijk van uw situatie.
24 uurszorg en krapte op de arbeidsmarkt
In de stervensfase is vaak 24 uur per dag zorg in de nabijheid en/of toezicht gewenst. Zowel de zorgverzekering als de Wlz biedt hiervoor genoeg budget. Het kan echter wel moeilijk zijn om voldoende zorgverleners te vinden. In de praktijk kan daardoor toch de hulp van naasten en/of vrijwilligers nodig zijn.
Eigen bijdrage
Voor zorg vanuit de Wlz betaalt u een eigen bijdrage, ook als het om palliatieve zorg gaat. Voor palliatieve zorg vanuit de zorgverzekering betaalt u geen eigen bijdrage. Krijgt u de zorg in een hospice? Dan kan er een vergoeding worden gevraagd voor de extra kosten, zoals eten en drinken. Het hospice zal hierover meer informatie geven. Soms wordt deze eigen bijdrage (deels) betaald uit uw aanvullende zorgverzekering. Praktische informatie over de vergoeding is te vinden op de website Over palliatieve zorg.
Terminaliteitsverklaring: alleen nodig bij pgb
Een terminaliteitsverklaring is een verklaring van de behandelend arts waarin staat dat de levensverwachting minder dan 3 maanden is. Zo'n verklaring is over het algemeen niet nodig. Extra zorg kan zonder terminaliteitsverklaring ingezet worden. Alleen voor een persoonsgebonden budget (pgb) om zelf palliatieve zorg in te kopen, is een terminaliteitsverklaring nodig.
Praten over palliatieve en terminale zorg
Praten over de palliatieve fase kan voor veel mensen lastig zijn. Op de website overpalliatievezorg.nl is veel informatie te vinden over een goed gesprek: Praten over de laatste levensfase.
Informatie voor professionals
Praktijkteam palliatieve zorg
Het Praktijkteam palliatieve zorg beantwoordt vragen en helpt mee bij de oplossing van knelpunten in de palliatieve zorg. Bijvoorbeeld over de kwaliteit van zorg en financiering van palliatieve zorg. U kunt het Praktijkteam bereiken via het Juiste Loket.
Subsidieregeling palliatieve terminale zorg en geestelijke verzorging thuis
Zorgaanbieders kunnen subsidie aanvragen voor de verbetering van de kwaliteit van palliatieve zorg en geestelijke verzorging thuis. U kunt hier meer over lezen op Rijksoverheid.nl.
Cultuursensitieve zorg rond het levenseinde
Als zorgverlener houdt u rekening met de wensen en voorkeuren van de patiënt. De culturele achtergrond is daar onderdeel van. Meer informatie hierover is te vinden via:
- Pharos: interculturele palliatieve zorg.
- De Nederlandse Vereniging voor Intensive Care: advies interculturele zorg rondom het levenseinde op de IC. Bijvoorbeeld over situaties waarin de patiënt of familie het niet eens zijn met de overgang van herstelgerichte behandeling naar comfortbehandeling.
- Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis: Richtlijn Interculturele Zorg voor moslipatiënten.
Zie ook de meer algemene pagina over cultuursensitiviteit en inclusiviteit.
Handige websites:
- Algemene informatie voor patiënten: Over palliatieve zorg
- Informatie over de inzet van vrijwilligers in de palliatieve fase: VPTZ
- Informatie voor professionals: Palliaweb
- informatie voor professionals en vrijwilligers die mensen in de palliatieve fase ondersteunen: Stichting Agora
