Wat is Wlz-zorg?

U vindt hier basisinformatie over Wlz-zorg, geschreven voor mensen die zelf Wlz-zorg nodig hebben en hun naasten of vertegenwoordiger.

In het kort

Wlz staat voor Wet langdurige zorg.
De Wlz is er voor mensen die dag en nacht zorg nodig hebben.
Zij kunnen zelf niet (altijd) goed hulp inroepen. Daardoor kunnen gevaarlijke situaties ontstaan.
De Wlz-indicatie is meestal levenslang geldig.
Veel mensen met Wlz-zorg wonen in een zorginstelling. Maar Wlz-zorg thuis is ook mogelijk.

Wanneer is Wlz-zorg mogelijk?

U komt in aanmerking voor Wlz-zorg als u aan deze voorwaarden voldoet:

Het is duidelijk dat u blijvend (= levenslang) zorg nodig heeft.
U heeft dag en nacht zorg en/of toezicht nodig.
Er is een risico op ernstig nadeel als u geen zorg/toezicht heeft.
U heeft de juiste grondslag (= soort ziekte of beperking).

Het CIZ bepaalt of u aan deze voorwaarden voldoet.

Toelichting op de voorwaarden

Het CIZ onderzoekt of u kunt herstellen of dat uw situatie in de toekomst kan verbeteren. Kan dat niet? Dan is uw zorgbehoefte blijvend.

Bij drie vormen van Wlz-zorg hoeft uw zorgbehoefte niet blijvend te zijn:

Bepaalde vormen van licht verstandelijk gehandicaptenzorg (LVG).
Voortgezet verblijf: langer dan 3 jaar verblijf en behandeling in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ-B).
Behandeling in een behandelcentrum voor mensen met ernstige gedragsproblemen en een lichte verstandelijke beperking (SGLVG).

Een voorwaarde voor de Wlz is 'behoefte aan 24 uur per dag zorg in de nabijheid of permanent toezicht'. Dat wil zeggen: er moet dag en nacht iemand zijn die zorg kan geven, of die oplet of zorg nodig is.

Permanent toezicht is nodig als er elk moment iets ernstig mis kan gaan met uw gezondheid of door uw gedrag. Om op tijd te kunnen ingrijpen is het noodzakelijk dat zorgverleners voortdurend (dag en nacht) op u letten, ook als u zelf geen hulp oproept.

24 uur per dag zorg in de nabijheid om ernstige (gezondheids)problemen te voorkomen is alleen nodig als u niet (altijd) zelf op tijd hulp kunt oproepen.

Heeft u zware lichamelijke beperkingen?

Dan beoordeelt het CIZ of:

u zelf goed kunt inschatten wanneer u hulp nodig heeft;
er ernstig nadeel ontstaat als u moet wachten op de hulpverlener;
u lichamelijk in staat bent om hulp in te roepen als dat nodig is. Dit kan bijvoorbeeld lastig zijn bij ernstige vermoeidheid, vertraagd denken, verminderde alertheid of concentratieproblemen.

Kunt u de gevolgen van uw beslissingen niet altijd overzien?

Ook dan zult u misschien niet (altijd) op tijd hulp kunnen inroepen. Denk aan problemen met sociale redzaamheid, gedragsproblemen, psychische problemen, snel in paniek raken als het niet goed gaat, of problemen met uw geheugen en oriëntatie.

‘Ernstig nadeel’ betekent dat er een grote kans is dat u zichzelf verwondt of in levensgevaar brengt. Of dat u zichzelf verwaarloost, zich niet goed staande kan houden in de maatschappij of financieel in de problemen raakt. Of als uw gedrag agressie bij anderen oproept.

Voorbeelden:

Iemand die niet voor zichzelf kan zorgen (zoals zich wassen, kleden, eten en drinken, veiligheid) waardoor ernstige (gezondheids)problemen ontstaan. Bijvoorbeeld: de hele dag niets doen, nergens op reageren, ernstige chronische vermoeidheid, risico op complicaties (zoals infecties) of verpleegproblemen (zoals decubitus) doordat iemand niet goed voor zichzelf kan zorgen.
(Risico op) ernstige lichamelijke verwondingen. Bijvoorbeeld door zelfverwonding (automutilatie), 's nachts ronddwalen zonder jas, traplopen terwijl dat niet kan, brandende sigaretten vergeten, te weinig drinken of juist te veel eten, overbelasting door veel te veel te bewegen. NB: Alleen een risico op vallen valt niet onder ernstig nadeel.
Problemen in de woonomgeving en bij sociale contacten. Bijvoorbeeld woonoverlast, vervuiling, ruzie maken, zwerven, herrie 's nachts, verzamelwoede, naakt buiten lopen of crimineel gedrag.
Een rem op de normale ontwikkeling. Bijvoorbeeld de lichamelijke ontwikkeling, de verstandelijke ontwikkeling (leervermogen) en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het gaat om mensen die door bijvoorbeeld een verstandelijke beperking kwetsbaar zijn voor misbruik (seksueel, financieel, emotioneel en crimineel).

De Wlz kent zes grondslagen:

Somatische (lichamelijke) ziekte
Psychogeriatrische aandoening (zoals dementie)
Verstandelijke beperking
Lichamelijke beperking
Zintuiglijke beperking (blindheid, slechtziendheid, doofheid of slechthorendheid)
Psychische aandoening/diagnose

Het CIZ stelt uw grondslag vast, op basis van (medische) informatie die u aanlevert bij uw aanvraag.

Heeft u meer dan één ziekte of beperking? Dan onderzoekt het CIZ welke ziekte of beperking de meeste invloed heeft op uw zorgbehoefte.

Meer informatie over de grondslagen vindt u bij het Zorginstituut.

Intensieve zorg valt niet altijd onder de Wlz

Het kan zijn dat u intensieve zorg nodig heeft en toch geen Wlz-indicatie krijgt. Namelijk in deze drie situaties:

U weet zelf wanneer u hulp nodig heeft, en
- U kunt die hulp ook zelf oproepen, bijvoorbeeld met een telefoon of alarmknop, en
- U kunt even wachten op hulp zonder dat er direct ernstige problemen ontstaan.
U heeft niet uw hele leven zorg in de buurt nodig.
Het is nog niet duidelijk of u uw hele leven zorg in de buurt nodig heeft.

Komt u niet in aanmerking voor de Wlz? Dan zijn de zorgverzekeraar en gemeente verantwoordelijk voor uw zorg en ondersteuning.

► Zie hiervoor: Wijkverpleging en Wmo-ondersteuning.

Welke zorg is mogelijk vanuit de Wlz?

Vanuit de Wlz zijn verschillende vormen van zorg mogelijk. We noemen dit de aanspraken. Welke zorg u ontvangt hangt af van uw situatie. Voorbeelden zijn:

Verblijf (wonen) in een instelling
Eten en drinken
Schoonmaak / huishoudelijke hulp
Persoonlijke verzorging, zoals hulp bij het douchen en aankleden
Begeleiding, zoals hulp bij de administratie en bij sociale contacten
Verpleging, zoals wondverzorging of stomazorg
Behandeling, bijvoorbeeld om vaardigheden te leren of behouden
Hulpmiddelen
Vervoer naar dagbesteding of dagbehandeling
Logeeropvang
Geestelijke gezondheidszorg (blijvend intensieve psychische zorg).

► Zie ook het Wlz-kompas van Zorginstituut voor meer informatie over de aanspraken.

Wlz-zorg voor jeugd

Ook kinderen en jongeren kunnen zorg vanuit de Wlz krijgen. Dat gebeurt vooral bij een ernstige verstandelijke beperking.

► Zie hiervoor: Jeugd en Wet langdurige zorg.

Wlz-zorg aanvragen

Om Wlz-zorg te krijgen, heeft u een indicatie nodig. U kunt de indicatie aanvragen bij het CIZ. Het CIZ onderzoekt of u recht heeft op Wlz-zorg.

► Zie hiervoor: Wlz-zorg aanvragen

Thuis of in een instelling?

Met een Wlz-indicatie kunt u in een zorginstelling wonen. Bijvoorbeeld een verpleeghuis, een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking of wonen met psychische zorg.

► Zie hiervoor: Verblijf in een zorginstelling.

Uw grondslag bepaalt in welke instelling u kunt wonen. De grondslag is bijvoorbeeld een verstandelijke beperking of een psychische aandoening. Soms wordt hiervan afgeweken, in overleg met de zorginstelling en het zorgkantoor.

Wilt u liever thuis blijven wonen? Het zorgkantoor bekijkt dan of dat in uw situatie mogelijk is. Een aandachtspunt is het regelen van 24 uurszorg en toezicht.

► Zie hiervoor: Dag en nacht zorg/toezicht bij Wlz-zorg thuis.

Een Wlz-indicatie is blijvend

Een Wlz-indicatie blijft uw hele leven geldig. U kunt niet 'terug' naar zorg vanuit de gemeente en/of zorgverzekeraar.

Soms kan een Wlz-indicatie wel stoppen:

Bij sommige zorgprofielen is de Wlz-indicatie beperkt geldig. Namelijk LVG, SGLVG en GGZ-B.
Als uw situatie zo verbetert dat u niet meer aan de voorwaarden voor de Wlz voldoet. U heeft bijvoorbeeld niet meer dag en nacht toezicht nodig. Of u kunt nu wel zelf hulp kunt inroepen als dat nodig is. Dan kunt u een herindicatie aanvragen. Het CIZ onderzoekt zorgbehoefte dan opnieuw.

Eigen bijdrage voor Wlz-zorg

U betaalt elke maand een eigen bijdrage. Die eigen bijdrage is afhankelijk van uw inkomen/spaargeld en uw woonsituatie. Het CAK berekent uw eigen bijdrage.

► Zie hiervoor: Eigen bijdrage in de Wlz op de website van het CAK.

Eigen bijdrage en AOW

Woont u of uw partner in een zorginstelling en krijgt u of uw partner een AOW? Dan kunt u bij de SVB uw AOW voor gehuwden veranderen naar een AOW voor ongehuwden. Als u daarvoor kiest, dan krijgt u een hoger AOW-pensioen. Maar let op: een AOW voor ongehuwden kan soms (grote) gevolgen hebben voor uw eigen bijdrage.

► Zie hiervoor: Ik heb mijn AOW veranderd bij de SVB op de website van het CAK.

Vaste eigen bijdrage bij klein aantal uren zorg vanuit mpt

Gebruikt u een modulair pakket thuis (mpt) en heeft u maximaal 20 uur zorg per maand? Dan betaalt u in 2024 voor die maand(en) een eigen bijdrage van € 28,60.